De Americaensche zee-roovers. Behelsende een pertiente en waerachtige beschrijving van alle de voornaemste roveryen, en onmenschelijcke wreedheden, die de Engelse en Franse rovers, tegens de Spanjaerden in America, gepleeght hebben ... Hier achter is bygevoeght, een korte verhandeling van de macht een rijkdommen, die de koninck van Spanje, Karel de Tweede, in America heeft, nevens des selfs inkomsten en regering aldaer. Als mede een kort begrijp van alle de voornaemste plaetsen in het selve gewest, onder Christen potentaten behoorende. |
 |
|
 |
| I. |
| II. |
| III. |
| III. |
| V. | V. HOOFTSTUCK. |
| VI. |
| VII. |
| VIII. |
|
|
 | De Americaensche zee-roovers. |  |
V. HOOFTSTUCK.
MORGAN vertreckt van het Kasteel Rio de Chagre met twaelf hondert
man van meeningh om Panama in te nemen.
MOrgan op alles nauw regard / en het Kasteel wel besorght / en al sijn
volck met allerhande amonitie van oorlogh (nae de gelegentheyt van
reys naer Panama aen te vangen / op den achtienden January des jaers
sestien hondert tseventigh / hebbende vijf vaertuygen met geschut / en twee
en dertigh Canoes / die mede vol volck waren. Wy sullen hier beschrijven
alles wat op yder dagh voorgevallen is / van sijn vertreck van Chagre af /
tot sijn aenkomst in de Stadt Panama.
Sy zeylden en roeyden de Rivier op / en avanceerden omtrent ses Spaen-
sche mijlen die dagh / en quamen 's avonds aen een plaets genaemt Rio de
doos Bracos, alwaer een party van het volck aen landt gingen om te slapen /
alsoo se dicht op malkanderen in de Scheepen waren / soo datse qualijck
konde liggen. Daer waren verscheyde plantagien / alwaer de Rovers eenige
wortelen of fruyten meenden te vinden / om te eeten / maer de Spanjaer-
den hadden het altemael mede genoomen / en niets in de huysen ghelae-
ten / soo datse gingen slapen / op hoop van 's anderen daeghs de schaede /
die dien dagh haer maegh geleeden hadt / te verhaelen / maer voor die tijdt
moest yder sich laten genoegen met een pijp Taback / die het mocht / en die
het hadde.
Des anderen daeghs / zijnde de tweede dagh / begonnen sy met het aen-
breeken van den dagh met alle man hacr reys te vervorderen / en quamen
omtrent de middagh aen een plaets / genaemt Crus de Juan Galliego, al-
waer sy genoodtsaeckt wierden de Scheepen te laten blijven / om dat de
Rivier daer droog was / door dien het in soo langen tijdt niet gereegent hadt /
als mede om eenige boomen / die in de Rivier gevallen waren / en de passa-
gien beletten / en te veel maeyte vereyschte / om onse Schepen daer door te krij-
gen. De Gidsen seyden ons / als men twee of drie mijlen hooger op was / dat
men dan met een party van het volck over land kost marcheeren / en 't ander
deel te water met de Canoes waren. Dien avondt wier d'er volk geordineert
om aldaer op de Scheepen te blijven / of het gebeurde dat men al te groote
macht van vyanden vondt / en gedwongen was te rugge te keeren / om de
Scheepen daer tot een toevlucht te hebben / en door het Canon soude men
mogelijck de vyanden verslaen. Daer wierdt tot dien eynde aen hondert
en festigh man belast aldaer te blijven / en met een geboden niet aen landt
te loopen / op dat de vyanden van haer geen gevattgens souden bekomen /
waer door sy de macht van de Rovers mochten te weten komen.
's Anderen daeghs / zijnde den derden dagh / 's morghens / wierden
eenige mannen met een Gidse uytgesonden / om te sien of 'er middel was
met een party volcks over landt te loopen / door dien men vreesde / dat de
vyanden daer eenige Embuscaden mochten hebben / alsoo het bosch soo
dicht was dat men qualick daer door konde; daer by was het anders niet
als moras / soo dat men daer niet konde uytrechten. Morgan wierdt ge-
noodtsaeckt een party van sijn volck aen een plaets / genaemt Cedro Bueno,
met de Canoes te doen overvoeren / gelijck het ghesehiede / en 's avondts
quamen de Canoes weder / en voerden d'andere helft van het volck mede
over. De Rovers verlangden doen seer de vyanden te ontmaeten / om eetwa-
ren te bekomen / want sy waren soo flaeuw van honger / tot beswijckens toe.
Den vierden dagh marcheerden de Roovers met het grootste gedeelte van
haer volck 't Eylandt inwaerts / met een van de Gidsen / en het ander ge-
deelte voer met de Canoes de Rivier op / met een andere Gids / die met twee
Canoes voor uyt roeyden / omtrent drie musquet schooten van d'anderen / om
d'Embuscaden der Spanjaerden te konnen ontdecken. De Spanjaerden
hadden oock Spions / die voor de Roovers liepen / en acht namen op 't gene
datse deeden / en konden de Spanjaerden bequamelijck een halve dagh van
te voren waerschouwen / eer dat de Rovers haer konden overvallen. Om-
trent de middagh quamen de Rovers aen een plaets / genaemt Torno Caval-
los, alwaer de Canoes / die voor uyt roeyden / haer waerschouwden / datse
een Embuscade van de Spanjaerden ontdeckt hadden. Alle de Rovers
maeckten haer terstondt klaer / met sulck een yver en vreught / als ofse te bruy-
loft genoodight wierden / hoopende overvloedt van eeten en drincken te vin-
den / dewijl sulcks by haer seer schaers was; het was ofse malkander on-
der de voet souden geloopen hebben / yder wilde d'eerste wesen; maer doense
daer quamen / vonden sy anders niet als het nest / en de vogels waren daer
uyt / met omtrent hondert en vijftigh leere sacken / daerse broodt en vleesch
in gehadt hadden / daer waren noch wel eenige kruymelen broodt / maer dat
konde weyuigh helpen voor soo veel volck; de huysjes die de Spanjaerden
gemaeckt hadden / wierden onder de boet gehaelt. Doense anders niet von-
den / aten sy de leere sacken met sulcken smaeck of het vleesch geweest was /
want elck maeckte de selve na sijn welgevallen toe; ja sy vochten noch tegen
malkander wie dat het hebben sou: die geen / die een Canaster hadde / was
die Embuscade omtrent vijf hondert man geweest. Na dat de Rovers al-
daer wat uytgerust / en haer honger met leer een weynigh versadight had-
den / marcheerden sy weer voort / soo datse 's avonds quamen aen een plaets /
genaemt Torno Muni, alwaerse noch een Embuscade vonden / doch verla-
ten gelijck de voorige. Dit hadt niet te min een groote loose vreught onder
haer veroorsaeckt: Ick segh hier loose vreughd / in plaets van loos alarm;
want het was voor haer een vreugijd de Spanjaerden te vinden / op hoop
datse eeten mochten krijgen. Uyt dese tweede Embuscade gekomen zijnde /
gingen sy boschwaerd in om eenige eetwaren te soecken / maer te vergefs;
want de Spanjaerden hadden daer soo weynigh achter gelaten / alsse haer
gunden; soo dat die geenen / die noch een stuck leeder overgehouden hadden
van d'eerste Embuscade haer Avondtmael daer mede deeden / en lieten haer
genoegen met een dronck water toe. Sommige nieuwsgierige / die haer le-
ven buyten haer moeders keuken niet gheweest zijn / sullen misschien deuc-
ken dat het onmogelijck is leer te eeten / en souden wel willen weten / hoe de
Rovers het toemaeckten om door te krijgen: sy klopten 't tusschen twee stee-
nen op de kant van 't water / en maeckten het met een nat / en als het weeck
wordt / schraepten sy het hair daer af / daer nalieten sy het op de koolen bra-
den / kerfden het in kleyne stuckjes / en slockten het soo door.
's Ander daeghs / zijnde den vijfden dagh / begonnen de Rovers / met het
aenbreeken van den dagh / weder te marcheeren / ende omtrent de middagh
Embuscade vonden. Daer waren veel plantagien / alwaer de Rovers gin-
gen soecken ofse niet yets vinden konden / om haer groote honger te verzadi-
gen; maer de Spanjaerden hadden daer alsoo weynigh overgelaten / als op
d'andere plaetsen / daerse geweest hadden. Ten laetsten / door langh soecken
en snuffelen in alle gaeten / vonden sy een kuyl / die eerst nieuw gegraeven
scheen te zijn / daer in sy twee sacken meel vonden / met twee groote flesschen
wijn / en eenige vruchten / Plantanes genaemt. Morgan, siende dat een par-
ty van sijn volck machtigh vervallen waren door honger / en daer door seer
swack wierden / liet dese voorraedt / die men daer gevonden hadde / deelen
aen die geenen / diese het meest van nooden hadden. Naer dat sy wat gege-
ten hadden / begonnense weder te marcheeren / maer die door flaeuwte niet
meer voort konden / begaven haer in de Canoes / en die in de Canoes gese-
ten hadden / gingen doen over landt. Sy marcheerden noch dien dagh / tot
den donckeren avondt / wanneer sy in een plantagie quamen / alwaer sy die
nacht bleven. De Spanjaerden hadden daer mede gedaen / als op andere
plaetsen / te weten / de voorraedt opgemaeckt.
's Anderen daeghs / zijnde den sesden dagh / hadden sy geen wecker van
doen / want de honger hadde haer weynigh laten slapen. Sy namen de
wegh weder aen / als se gewendt waren / een partye door het bosch / en d'an-
der met de Canoes. Sy moesten dickwils pleysteren / alsoo sy niet voort kon-
den / en wanneer sy rusten / liep yder een boschwaerd in / om yets te soec-
ken om t'eeten / sommige aten bladen / en andere eenigh zaedt van boomen
diese vonden / sommige graen / soo dat sy in groote noodt waren. Dien sel-
ven dagh / omtrent de middagh / quamen sy in een plantagie / alwaerse een
huys vonden dat vol Mais was; dit wierdt terstondt onder de voet gehaelt /
en yder nam soo veel Mais als hy kost / dat sy uyt de handt aten. Doense de
Mais onder haer verdeelt hadden / begonnen sy weder te marcheeren. Doen
sy omtrent een mijl geavanceert waren / ontmoetense een Embuscade van
Indianen. Sy smeeten altemael haer Mais wegh / op hoop dat se daer volck
en victualie souden vinden; maer doense ter plaets quamen / daerse de
Indianen gesien hadden / vonden sy noch Indianen noch victualte / maer
sagen omtrent hondert Indianen aen d'ander kant van de Rivier / die wegh
liepen. Sommige van de Rovers sprongen in het water / ende swommen
over om d'Indianen te achterhalen; ende soose eenige doodt schooten / en geen
eedtwaren by haer vonden / waren sy geresolveert om d'Indianen selver te ee-
ten; maer de Indianen waren gaeuwer in 't bosch te loopen / als de Rovers /
en lachten met haer / schietende twee a drie van de Rovers / van de welcke
een stierf; sy riepen de Rovers toe: Ha perros, a la savana, a la savana. dat
is: Ha honden, op het veldt, op het veldt sullen wy malkander vinden. De
Rovers konden dien avondt niet verder gaen / alsoose aen d'ander kant van
de Rivier moesten wesen / om over landt te konnen marcheeren / soo datse
daer moesten vernachten / en begonnen onder malkander te murmureren /
sommige wilden te rugghe keeren / maer die wierden verfoeyt van anderen
die meer couragie hadden; doch sy kreegen weder moedt / wanneer sy van
meenden datse tegenstandt souden vinden / en dat men daer wel eeten soude
bekomen.
's Anderens 's morgens / zijnde de sevende dagh / maeckten sy haer ge-
weer schoon / en schooten alle haer Roers af / op datse niet manqueren sou-
den als sy aen de vyandt quamen. Dit gedaen zijnde / wierden sy met de
Canoes aen d'ander kant van de Rivier aen landt geset; de plaets daer sy ge-
slapen hadden / was Santa Cruz genaemt. Doen sy altemael overgeset / en
gereedt waren / marcheerden sy der weder op aen / op hoop datse eenige te-
genstandt souden vinden / om / als ick te vooren geseght hebbe / mondtkost
te bekomen. Omtrent de middagh quamen sy dicht aen het Dorp / Crus
genaemt / alwaer se een groote roock sagen; doen begonnense moedt te schep-
pen / seggende tot malkanderen / dat de Spanjaerden het spit aen 't vuer ge-
set hadden / tegen datse quamen; maer doense daer quamen / vonden sy het
vuur wel aengesteeken / maer geen spijs noch vleesch: de Spanjaerden hadden
al de huysen in de brandt gesteecken / behalven de packhuysen / en de stallen
van den Koningh. De beesten / die daer omtrent geweest waren / hadden
sy elders gejaeght / soo dat men daer niet een levendige ziel vondt / als eenige
honden / die de Roovers doodt schooten en op aten. Daer wierdt in de pack-
huysen van den Koningh omtrent vijftien of sestien potten vol Peruse wijn /
met een leere sack vol broodt gevonden. Als de Rovers by de wijn quamen /
begonnen sy daer van te drincken in overvloedt / maer sy wierden sieck tot
stervens toe van de wijn / gevende over al de vuyligheden diese op de wegh
gegeeten hadden / van bladeren van boomen / en andere vuyligheden / die de
maegh niet had konnen verteeren. Sy wisten niet waer dat van daen quam /
en meenden dat de Spanjaerden eenigh vergift in de wijn gedaen hadden.
Die dagh kondense niet verder gaen / soo dat sy in het Dorp van Crus, dat
sy soo gedevaliseert vonden / vernachten moesten. Dit Dorp is gelegen op
negen graden / twintigh minuten noorder breedte / en van de Rivier van
Chagre sestien Spaensche mijlen / ende van Panama acht mijlen. Dit is het
veerste dat men op de Revier met vaertuygen vaeren kan / daerom zijn hier
packhuysen / daer de koopmanschappen in geborgen / en met Muylezels daer
van daen naer Panama ghevoert worden. Morgan moest daer sijn Canoes
oock laten staen / en alle het volck te landt marcheeren: daer wierdt besloo-
ten / dat de Canoes wederom te rugh souden keeren / ter plaets daer men
de Scheepen gelaeten hadde / ende dat men alleen een Canoes daer omtrent
souden verbergen / om in tijdt van noodt advijs te konnen geven. Daer wa-
ren eenige Spanjaerden en Indianen / die haer omtrent het Dorp in de
plantagien / die daer dicht by waren / lieten sien. Morgan geboovt / dat men
uyt het Dorp niet mocht loopen / of men moest ten minsten hondert man
sterck zijn. Evenwel / veel van de Rovers / door honger gedwongen / lieten
niet na het gebodt van Morgan te overtreeden / en in de plantagien met hun
drie of vieren / somtijdts vijf of ses / om mondtkost te soecken. d'India-
nen / en Spanjaerden / die daer sneedigh op pasten / vielen op een trop van
de Rovers / en kregen daer een as / d'andere ontquamen't / en brachten die
digheydt aen het ander volck te veroorsaecken / en 's nachts wierdt goede
wacht onder de Rovers gehouden.
's Anderen daeghs / zijnde d'achtste dagh / nam Morgan met sijn volck
de wegh naer Panama; daer wierden twee hondert man / die het beste ga-
weer hadden / voor uyt gestuert / om t'ontdecken of de Spanjaerden oock
eenige Embuscade op de wegh gemaeckt hadden / alsoo seer goede gelee-
gentheydt daer toe was / zijnde de wegh seer engh / en ongemackelijck /
want daer konnen niet meer als twaelf mannen nevens malkander mar-
theeren / en noch op sommige plaets niet. De Roovers hadden tot om-
trent tien uren gemarcheert / doense quamen aen een plaets genaemt Que-
brada Obscura, alwaer haer meer als drie a vier duysent pijlen op het lijf
geschooten wierden / sonder datse een mensch sagen of gewaer wierden.
De wegh / daerse in waren / was een bergh / die midden door gegraven
was / om de wegh te maecken / en daer niet meer als een gelaeden Muyl-
ezel door passeeren kost. Doen was' er onder haer groot alarm / want sy
sagen niemandt / en de pijlen vielen soo dick als hagel. Eyndelijck be-
gonnen sy lustigh door het bosch heen te schieten / ende sommige schooten
naer boven toe / op eenige Indianen / die se doen sagen door het bosch loo-
pen soo hardt als se konden / om de Rovers weder op een andere passagie
te gaen inwachten / en haer weder als vooren te onthalen. Daer was
noch een troep van haer die standt hieldt / tot dat ten laetsten haer Op-
perhooft gequetst wierdt / en in de wegh viel; doch hy stond datelijck op /
en wilde noch een Assegaye in het lijf van een van de Roovers ingooyen:
maer hy wierdt doorschooten / eer hy tot sijn voorneemen quam / en bleef
op de plaets doodt / met noch twee a drie andere van sijn volck. De Ro-
vers deden doen haer best om eenige gevangens te krijgen / maer konden
niet / want d'Indianen waren snelder in 't loopen als sy. De Rovers kre-
gen in dese rescontre acht dooden / en tien gequetsten; en hadden d'India-
nen moedt genoegh gehadt / daer soude niet een van de Rovers door ge-
komen hebben / maer se schooten haer pijlen door het bosch heen / en door
de tacken van de boomen verlooren die haer kracht / ende vielen slecht ne-
der in de wegh / sonder vrucht te doen. Weynigh tijds daer naer quamen
de Rovers in een groote vlackte / geheel met gras begroeyt / en konden doe
van en om haer heen sien: toen ontdeckten sy eenige Indianen / die op een
bergh waren / dicht aen de wegh daer sy passeeren moesten. Terwijl men
de gequetsten verbond / wierden omtrent vijftigh van de gauwste mannen na
de Indianen gesonden / om te sien of men niet een daer van gevangen soude
konnen krijgen / maer daer was geen kans toe. Doen de Rovers weder
wat gemarcheert hadden / quamen de Indianen weder te voorschijn / en
riepen alsse van te vooren gedaen hadden: A la savana, a la savana, Cornu-
dos perros Inglises: sy waren op een / en de Rovers op een andere bergh / en
daer was een bosch tusschen beyden in het dal / soo dat de Roovers meen-
den dat sy daer noch een Embuscade hadden. Om de sekerheyt hier van /
stuerde Morgan twee hondert man voor uyt / en bleef met derest van het
gen af komen / quamen sy oock beneden naer het dal / als ofse tegens de
Rovers hadden willen strijden; maer doense uyt het gesicht waren / liepen sy
door het bosch heen wegh / soo datse de Rovers die passagie met vreeden lieten
passeeren. Tegens den avondt begon het te regenen / waer door de Ro-
vers haer uyt haer wegh begaven / om eenige huysen te soecken / om haer
geweer droogh te houden: de Indianen hadden alle de huysen / die op de
wegh geweest waren / verbrandt / ende de beesten wegh gejaeght / op dat
de Rovers door hangers noodt gedwongen souden worden wederom te kee-
ren; evenwel vonden sy noch eenige huysen / maer geen eeten; niettemiu
waren sy bcter gemoedt als te vooren. Sy konden al het volck in de huy-
sen niet bergen / derhalven wierdt van yder Compagnie seecker getal ge-
commandeert / om in de huysen te gaen / en het geweer van de Compagnie /
daerse onder sorteerden / wel gade te slaen / op dat een ieder in tijdt van
noodt / sijn eygen geweer weder kost bekomen; de rest van het volck slie-
pen buyten / doch haer slaep was weynigh / waut het dee de geheele nacht
niet als regenen.
's Anderen daeghs / zijnde den negenden dagh / met het aenbreken van
den dageraed / begon Morgan weder te marcheren / terwijl het koel was /
want dese wegh was slimmer / als die de Rovers gepasseert hadden / we-
gens de groote hitte van de Zon. Een uur of twee daer na / ontdeckten
sy omtrent twintigh Spanjaerden / die voor haer marcheerden / om te ob-
serveeren het doen der Rovers. De Rovers deden haer best / om eenige
van de selve te bekomen / maer het was vruchteloos / want se waren te
loos / en de wegh soo wel bekent / dat wanneer de Rovers meenden dat se
voor uyt waren / waren se achter uyt / en volgden alsoo de Rovers van
verre. Eyndelijck quamen de Rovers op een bergh / van de welcke sy
de Zuyd-zee konden sien / ende sagen een groot Schip in Zee / met vijf
a ses barquen / die van Panama zeylden naer d'Eylanden Tovoga ende To-
vogilla. Doen begonnen sy altemael moedt te scheppen; en haer vreughd
vermeerderde noch meer / wanneer sy van den bergh af quamen in een
groote vlackte die vol beesten was; sy verspreyden haer terstond / en schoo-
ten al wat haer voor quam / yver een was even neerstigh; terwijl eenigen
op de jacht waren / staken d'andere vuur aen / tegen dat haer mackers met
eenige geschooten beesten souden komen / om die te braden; eenige brachten
een Stier / andere wederom een Koe / de derde een Paerdt / en d'andere
een Muyl-ezel / dat sneden sy soo bloedigh aen stucken / en wierpen 't op
't vuer om te braden: doen het een weynigh gebraden was / atense het op /
dat haer het bloedt langhs de wangen liep. Als sy nu in het best van dese
kostelijcke maeltijdt waren / liet Morgan een loose alarm maecken / yder
een stondt datelijck op / d'een liep hier / d'ander daer / maer evenwel wil-
de elck sijn hachje niet verlaten / maer namen dat mede. Ten laetsten
quamen sy weder by een / en raeckten aen 't marcheeren; daer wierdt om-
trent vijftigh man gecommandeert voor uyt te loopen / om te sien ofse ee-
nige gevangens konden krijgen / alsoo Morgan seer moeyelijck was / dat
avondt ontdeckten sy omtrent twee hondert man / die haer riepen / maer sy
konden het niet verstaen; dese liepen haer voor by / of se haer van achteren
hadden willen aendoen. Doen de Rovers noch een weynigh gemarcheert
hadden / ontdecktense den Tooren van Panama; doen begonnense te schreeu-
wen tot drie mael toe / en wierpen haer hoeden om hoogh van vreughde / het
was of se de victorie al bevochten hadden. Sy resolveerdrn dien nacht daer
te slapen / op hoop 's ander daeghs vroegh in de Stadt van Panama te ko-
men: sy campeerde daer mede op het vlacke veldt / de Trommels begonnen
te slaen / trompetten te blasen / en met haer Vaendels te speelen / of het een
Feest was geweest. Op het gelnydt van de Trommels en Trompetten
quamen omtrent vijftigh Ruyters maer een musquet schoot van de Rovers /
die oock een Trompetter by haer hadden / die helder begon te blasen / en daer
na riepen sy: Manana, Manana perros nos veremos; dat is: Morgen, morgen,
jou honden, sullen wy malkander spreecken; en daer mede vertrocken sy / be-
halven seven / of acht / die daer bleven om te sien wat de Roovers deeden /
maer se hadden daer niet veel swarigheyt in; yder een van haer was doende
om gras te vergaderen om sijn bedt te maecken voor die nacht. Die twee
hondert man / die se te vooren gesien hadden / lieten haer nu oock van haer
sien / en scheenen de wegh met hun macht te willen stoppen / op dat de Ro-
vers niet wegh konden loopen / maer waren daer weynigh voor bevreest / die
wat overgehouden hadden van het vleesch / datse 's middaghs te vooren ge-
hadt hadden / at het selve op / en gingh daer op slapen; yder kreegh sijn or-
der / of het gebeurde dat de Spanjaerven haer 's nachts wilden aentasten; sy
hadden mede buytenwachten rondtom haer Leeger / als ick het leeger noe-
men magh. De Spanjaerden schooten de geheele nacht met grof Canon uyt
de Stadt.
's Anderen daeghs 's morgens / zijnde den tienden dagh / met het aenbree-
ken van den dagh / maeckten de Rovers haer gereedt / om op de Spanjaer-
den aen te vallen; ende doen Morgan alles in goede ordre ghestelt hadde / be-
gonnen sy te marcheeren met slaende Trommels en vliegende Vaendels. De
Gits / die de Rovers mee hadden / waerschuwde Morgan, seggende / dat
het beter soude zijn dat men de groote wegh liet legghen / om een andere te
nemen / alsoo de Spanjaerden in die wegh Embuscades konnen maeken / waer
mede sy haer groote afbreuck konden doen. Dese raedt wierd aengenoomen /
en de Roovers lieten de groote wegh omtrent een musquet schoot aen de rech-
terhandt van haer leggen / ende namen een andere wegh door de bosschagien /
dat seer ongemackelijck voor haer was; maer alsoo het een volck is / die geen
ongemack ontsien / door dien sy het ghewendt zijn / viel het haer niet seer
moeyelijck. De Spanjaerden / die / als de Gits geseydt hadde / in de wegh
waren gefortificeert siende dat de Rovers een andere wegh namen / wierden
genoodtsaeckt om haer te gemoet te komen. De Generael van de Span-
jaerden liet sijn Leeger in ordere mede marcheeren teghen de Rovers aen.
De Spaensche macht bestondt in twee Esquadrons / en vier Bataillons
Voetvolck / met twee troepen geterghde Stieren / die door een groot getal
waren op een kleyne heuvel / en konden de Spanjaerden wel zien. Yder vain
haer hadde wel gewilt met een huydt vol slagen daer van daen te zijn / want
de Spaensche macht was ongelijck grooter / doch daer was geen kans om
te wijcken. Sy resolveerden dan om op de Spanjaerden aen te vallen / en
te vechten tot den laetsten man; want daer en was geen quartier / voor haer /
van de Spanjaerden te verwachten. Dese resolutie genoomen zijnde / ver-
deelden sy hun macht in drie Bataillons / maer sendende daer eerst uyt twee
hondert man van de Fransche Boeckaniers / om datse by sonder wel voorsien
zijn met goedt geweer / en seer wel schieten konnen; dese marcheerden voor
uyt / en wierden van de rest gevolght. De Rovers trocken van den heuvel /
daer sy op waren / en de Spanjaerden waren op een schoon vlack veldt haer
wachtende: doen het meeste gedeelte van de Rovers op de vlackte gekomen
waren / begonnen de Spanjaerden een geschreeuw op te heffen / roepende:
Vive el Roy; dat is: Lang leef de Koningh; en met een viel haer Ruytery
op de Rovers aen / maer wierden gestut aen een moeras / daer de paerden
traegh waren om door te komen. De twee hondert Rovers / die voor uyt
waren / namen de Spanjaerden daer waer / die met hun paerden door haer
meenden heen te rijden; yder Rover boogh een knie op der aerde / en soo schoo-
ten sy met de helft gelijck op de Spanjaerden / ende als d'eene helft geschoo-
ten hadt / begon d'andere helft weder / soo dat de Rovers geourigh vuur ga-
ven. De Spanjaerden bleeven haer niet schuldigh / maer schooten lustigh
wederom / en deeden haer best om door de Rovers in te breecken. Het voet-
volck / dat de Spaensche Ruytery meende te seconderen / wierdt van d'andere
troep Rovers waergenomen / die schermutseerden oock seer fel tegens mal-
kanderen. De Spanjaerden meenden met de Stieren van achter in de Ro-
vers te dringen / om haer in confusie te brengen / maer een deel van de Ro-
vers keerden na haer toe / terwijl dat d'andere in het ghevecht waren / en
waeyden met haer Vaendels / en schooten eenige schooten op de beesten / soo
datse wegh liepen tegen vanck van de geenen die haer joegen / die op 't laest
de vlucht oock namen / soo wel als haer Stieren. Het gevecht hadde om-
trent twee uuren geduurt / wanneer de Ruytery van de Spanjaerden heel ver-
slagen was / de meeste waren kapot gemaeckt / ende d'andere wegh gevlucht.
Het voetvolck / siende dat haer Ruytery soo weynigh voordeel op de Rovers
gedaen hadden / en oock selver geen kans siende om meester van de Rovers
te worden / schooten haer musquetten los / en smeetense doen neder / vlieden-
de al hun best wegh. De Rovers / die door honger / en ander onghemack /
datse op de wegh geleeden hadden / afgemat waren / kosten haer niet vervol-
gen. Eenige Spanjaerden / die niet loopen konden / verborgen haer onder het
riet / dat langhs kleyne Rivieren / die aldaer zijn / wascht / maer de Ro-
vers sloegense doodt diese kregen / als of het beesten waren geweest. Daer
wierden een party grauw Monicken gevangen genoomen / welcke alle voor
Morgan gebracht wierden / maer die liet de selve / sonder haer eens te willen
hooren spreecken / doodt schieten. Daer na wierdt hem een Capiteyn van
de Ruyterye gevangen gebracht / die in 't gevecht gequetst was: Morgan liet
weten / dat haer macht bestondt in vier hondert paerden / en vier en twin-
tigh Compagnien voetvolck / yder Compagnie van hondert man / met
noch ses hondert Indianen / en eenige Swarten / en half slachten / die twee
duysent Stieren aendreeven / om in de Rovers in te breecken / en confusie
onder haer te maecken / om haer daer na dan geheel te verslaen; als m-
de / dat in de Stadt op verscheyde plaetsen Retrenchementen gemaeckt wa-
ren / met meelsacken / en dat 'er geschut op de selve geplant was / om de
Stadt noch ten uytersten te defendeeren; oock dat 'er aen de wegh / daer
de Rovers door moesten / een Redoute was / op de welcke acht metaele
stucken stonden / met vijftigh man. Morgan dit alles gehoort hebbende /
gaf ordre om een andere wegh te neemen.
Hy liet de Trommel slaen om sijn volck weder by een te brengen / en te
sien wat schaede sy geleeden hadden. De Spanjaerden waren doe t'eene-
mael verdweenen / ende men sach'er geen daer omtrent / als die doodt /
en gevangen waren. Morgan liet sijn volck weder in bataille stellen / en
wierdt naer de schaede vernoomen; men bevond datse eenige weynige ver-
looren / en eenige gequetsten hadden. Van de Spanjaerden lagen 'er wel
ses hondert op het veldt / sonder die ghequetst en wegh geraeckt waren.
Dit kleyn verlies gaf haer groote moedt / ende nae datse een weynigh ge-
rust hadden / maeckten sy haer weder klaer / om nae de Stadt te gaen /
en swoeren malkander weder op nieuw by een te blijven / en te vechten tot
den laetsten man.
Met dese resolutie marcheerden sy naer de Stadt met hun gevangens:
doense in de Stadt quamen / vonden sy daer niet datse gedacht hadden /
want haer meenigh was / dat de Spanjaerden / die gevlncht waren / haer
in de Stadt begeven hadden; nochtans waren de straten beset met borst-
weringen van meelsacken gemaeckt / ende yder was versterckt met schoo-
ne metale stucken Canon. De Rovers drongen daer evenwel op aen / maer
soo gemackelijck niet alse op het vlacke veldt gedaen hadden / want het
geschut was met schroot geladen / dat vry wat meer effect deed / als de
Spanjaerden met hun musquette gedaen hadden. Dit niet tegenstaende
was de Stadt in de tijdt van twee uuren in de handen der Rovers / die al
doodt sloegen wat haer tegen stondt. De Spanjaerden hadden al hun
goedt uyt de Stadt vervoert / maer daer waren noch veel packhuysen vol
alderhande Koopmanschappen / van zijde / lijwaten / en veel meer andere
goederen.
Soo haest als 'er geen tegenweer meer in de Stadt gedaen wierdt / liet
Morgan sijn volck by een vergaderen / en verboodt aen yder een / dat men
geen wijn soude proeven / alsoo hy bericht was / dat de Spanjaerden alle
de wijnen vergiftight hadden; dit was wel niet waer / maer het wierd ge-
daen / om dat het gemeene volck haer door den dranck niet onbequaem sou-
de maecken / want men was niet verseeckert / dat de vyandt niet weder k-
men soude.
| De Americaensche zee-roovers. | |