University of Virginia Library

Search this document 
The Exeter Book


collapse section 
THE EXETER BOOK
collapse section 
CHRIST
 I. 
I
 II. 
II
 III. 
III
collapse section 
GUTHLAC
 I. 
I
 II. 
II
  
AZARIAS
  
THE PHOENIX
  
JULIANA
  
THE WANDERER
  
THE GIFTS OF MEN
  
PRECEPTS
  
THE SEAFARER
  
VAINGLORY
  
WIDSITH
  
THE FORTUNES OF MEN
collapse section 
MAXIMS I
 I. 
I
 II. 
II
 III. 
III
  
THE ORDER OF THE WORLD
  
THE RIMING POEM
  
THE PANTHER
  
THE WHALE
  
THE PARTRIDGE
  
SOUL AND BODY II
  
DEOR
  
WULF AND EADWACER
collapse section 
RIDDLES 1-59
 1. 
1
 2. 
2
 3. 
3
 4. 
4
 5. 
5
 6. 
6
 7. 
7
 8. 
8
 9. 
9
 10. 
10
 11. 
11
 12. 
12
 13. 
13
 14. 
14
 15. 
15
 16. 
16
 17. 
17
 18. 
18
 19. 
19
 20. 
20
 21. 
21
 22. 
22
 23. 
23
 24. 
24
 25. 
25
 26. 
26
 27. 
27
 28. 
28
 29. 
29
 30. 
30a
 31. 
31
 32. 
32
 33. 
33
 34. 
34
 35. 
35
 36. 
36
 37. 
37
 38. 
38
 39. 
39
 40. 
40
 41. 
41
 42. 
42
 43. 
43
 44. 
44
 45. 
45
 46. 
46
 47. 
47
 48. 
48
 49. 
49
 50. 
50
 51. 
51
 52. 
52
 53. 
53
 54. 
54
 55. 
55
 56. 
56
 57. 
57
 58. 
58
 59. 
59
  
THE WIFE'S LAMENT
  
THE JUDGMENT DAY I
  
RESIGNATION
  
THE DESCENT INTO HELL
  
ALMS-GIVING
  
PHARAOH
  
THE LORD'S PRAYER I
  
HOMILETIC FRAGMENT II
  
RIDDLE 30b
  
RIDDLE 60
  
THE HUSBAND'S MESSAGE
  
THE RUIN
collapse section 
RIDDLES 61-95
 61. 
61
 62. 
62
 63. 
63
 64. 
64
 65. 
65
 66. 
66
 67. 
67
 68. 
68
 69. 
69
 70. 
70
 71. 
71
 72. 
72
 73. 
73
 74. 
74
 75. 
75
 76. 
76
 77. 
77
 78. 
78
 79. 
79
 80. 
80
 81. 
81
 82. 
82
 83. 
83
 84. 
84
 85. 
85
 86. 
86
 87. 
87
 88. 
88
 89. 
89
 90. 
90
 91. 
91
 92. 
92
 93. 
93
 94. 
94
 95. 
95

collapse section Collapse All | Expand All expand section
previous section The Exeter Book
next section

PRECEPTS

Ðus frod fæder freobearn lærde,
modsnottor mon, maga cystum eald,
wordum wisfæstum, þæt he wel þunge:
“Do a þætte duge, deag þin gewyrhtu;
god þe biþ symle goda gehwylces
frea ond fultum, feond þam oþrum
wyrsan gewyrhta. Wene þec þy betran,
efn elne þis a þenden þu lifge.
Fæder ond modor freo þu mid heortan,
141

maga gehwylcne, gif him sy meotud on lufan.
Wes þu þinum yldrum arfæst symle,
fægerwyrde, ond þe in ferðe læt
þine lareowas leofe in mode,
þa þec geornast to gode trymmen.”
Fæder eft his sunu frod gegrette
oþre siþe: “Heald elne þis!
Ne freme firene, ne næfre freonde þinum,
mæge man ne geþafa, þy læs þec meotud oncunne,
þæt þu sy wommes gewita. He þe mid wite gieldeð,
swylce þam oþrum mid eadwelan.”
Ðriddan syþe þoncsnottor guma
breostgehygdum his bearn lærde:
“Ne gewuna wyrsa, widan feore,
ængum eahta, ac þu þe anne genim
to gesprecan symle spella ond lara
rædhycgende. Sy ymb rice swa hit mæge.”
Feorþan siðe fæder eft lærde
modleofne magan, þæt he gemunde þis:
“Ne aswic sundorwine, ac a symle geheald
ryhtum gerisnum. Ræfn elne þis,
þæt þu næfre fæcne weorðe freonde þinum.”
Fiftan siþe fæder eft ongon
breostgeþoncum his bearn læran:
“Druncen beorg þe ond dollic word,
man on mode ond in muþe lyge,
yrre ond æfeste ond idese lufan.
Forðon sceal æwiscmod oft siþian,
se þe gewiteð in wifes lufan,
fremdre meowlan. Þær bið a firena wen,
laðlicre scome, long nið wið god,
geotende gielp. Wes þu a giedda wis,
wær wið willan, worda hyrde.”
Siextan siþe swæs eft ongon
þurh bliðne geþoht his bearn læran:
“Ongiet georne hwæt sy god oþþe yfel,
142

ond toscead simle scearpe mode
in sefan þinum ond þe a þæt selle geceos.
A þe bið gedæled; gif þe deah hyge,
wunað wisdom in, ond þu wast geare
ondgit yfles, heald þe elne wið,
feorma þu symle in þinum ferðe god.”
Seofeþan siþe his sunu lærde
fæder, frod guma, sægde fela geongum:
“Seldan snottor guma sorgleas blissað,
swylce dol seldon drymeð sorgful
ymb his forðgesceaft, nefne he fæhþe wite.
Wærwyrde sceal wisfæst hæle
breostum hycgan, nales breahtme hlud.”
Eahtoþan siþe eald fæder ongon
his mago monian mildum wordum:
“Leorna lare lærgedefe,
wene þec in wisdom, weoruda scyppend
hafa þe to hyhte, haligra gemynd,
ond a soð to syge, þonne þu secge hwæt.”
Nigeþan siþe nægde se gomola,
eald uðwita sægde eaforan worn:
“Nis nu fela folca þætte fyrngewritu
healdan wille, ac him hyge brosnað,
ellen colað, idlað þeodscype;
ne habbað wiht for þæt, þeah hi wom don
ofer meotudes bibod. Monig sceal ongieldan
sawelsusles. Ac læt þinne sefan healdan
forð fyrngewritu ond frean domas,
þa þe her on mægðe gehwære men forlætaþ
swiþor asigan, þonne him sy sylfum ryht.”
Teoþan siþe tornsorgna ful,
eald eft ongon eaforan læran:
“Snyttra bruceþ þe fore sawle lufan
warnað him wommas worda ond dæda
on sefan symle ond soþ fremeð;
143

bið him geofona gehwylc gode geyced,
meahtum spedig, þonne he mon flyhð.
Yrre ne læt þe æfre gewealdan,
heah in hreþre, heoroworda grund
wylme bismitan, ac him warnað þæt
on geheortum hyge. Hæle sceal wisfæst
ond gemetlice, modes snottor,
gleaw in gehygdum, georn wisdomes,
swa he wið ælda mæg eades hleotan.
Ne beo þu no to tælende, ne to tweospræce,
ne þe on mode læt men to fracoþe,
ac beo leofwende, leoht on gehygdum
ber breostcofan. Swa þu, min bearn, gemyne
frode fæder lare ond þec a wið firenum geheald.”
previous section The Exeter Book
next section