![]() | Metamorphosis Ovidiana moraliter a magistro Thoma Walleys anglico de professione ṕdicatorū subsanctissimo patre Dominico explanata. | ![]() |
CArmine dum tali syluas animos[unknown character] ferarũ Threicius
vates & saxa sequ[unknown character]tia duxit. In hocvndecimo libro
Ouid.primo agit de crudeli occisione orphei: & mu
tatione mulierum [unknown character] eum occiderunt in arbores & de
dracone: qui caput eius deuorarev oluit in lapid[unknown character] mutato. Sed
de his dictum est in libro [unknown character]cedente:& ideo trãseundum est ad
lenus bacchi sacerdos:& alumnus ebrius & titubãs inuentus
ad midam regẽ specie pręde ducereť: sed midas [unknown character] & bacchi sa
cerdos fuerat eum honorabiliter festiuauit: [unknown character]pter [unknown character][unknown character] bacch9 e
uicd vellet : vt eret re [unknown character]misit. Midas igit male vs9

Effice quic[unknown character]d Corpore c[unknown character]tigero fuluum vertatur in aurũ. Cu
ius precibus bacchus annuens quic[unknown character]d tãgebat rex in aui sub
stantiã statim mutabat. I gitur midas tangit domos: aboes:
hęrbas: saxa:& omnia in aurum mutabãtur: ita [unknown character] cuncta quæ
rant in patria rutilare colore aureo videbantur. Finaliter ve-
o fatigatus tangendo cœpit famescere & sitire: sed cum cibũ
vel vinum labiis: aut dentibus tangeret: cœpit similiter aurũ
sse ita [unknown character] non poterat fami eius subuenire. Ouid. Copia nulla
famẽ releuat: sitis arida guttur Vrit & inuiso merito torqueť
ab auro. Quapropter videns se male rogasse de tollendo dono
q[unknown character] indiscrete rogauerat bacchum orat dicens. Miserere [unknown character]
cor specioso[unknown character] eripe dãno. Et dictum est ipsi [unknown character] in pactolo flu
uio se immergat. Q[unknown character] cum fecisset virtus aurea in fluuio mãsit
ita [unknown character] extunc aureas harenas generauit. Vnde Ouid. Arua rigent
auro madidis pallentia glebis. Midas vero cui diuitię op
tatę tanta mala fecerãt: extunc cœpit diuitias perhorrere & u
ra vagabũdus incolere:& auia frequentare. [unknown character] Dic causam lit
teralem fabulæ ortum & sumpsisse ab ebriosis. Midas enim
sacerdos bacchi.i.vini dicitur fuisse: in[unknown character]tum aliqñ supponiť
vltra modũ bibisse. Itẽ silenũ titubãtem honorat [unknown character]a ebrios9
ebriosũ amat: sed virtute bacch.i.vini quic[unknown character]d tãgit aurũ efficiť:
in[unknown character]tũ vir ebriosus se esse diuitẽ imaginať: & quodlibet ab
o aurũ reputať. Puer.xxxi.Bibãt & obliuiscãť egestatis suæ
& doloris sui non recordenť amplius. [unknown character] Vel dic c[unknown character]tra auaros
qui nihil sciunt a deo petere nisi aurũ. Et ideo plęrũ[unknown character] fit [unknown character] de9
talẽ fortunã dat auaro [unknown character] in oibus quæ facit lucrať: & quic[unknown character] tã
git in aurum mutari diciť: quia de quocun[unknown character] se intromittit negocio
vel artificio aduenit ipsi aurum: id est lucrum.immo fit
[unknown character] proprios cibos in aurũ c[unknown character]uertit: in[unknown character]tum ad saturitatem n[unknown character]
audet comedere: sed potius cibos vendit & fit [unknown character] fames auaritię
augetur: & propter auri ac[unknown character]uisitionẽ nullatenus satiatur
Ecc[unknown character].Multi dati sunt in auri casus. Igitur talis videns [unknown character] ista
non reficiunt: sed auaritiis plus inflammant solet donum c[unknown character]trarium.s.paupertatem
vel diuitiarum c[unknown character]temptum appetere.
Q[unknown character] quãdo[unknown character] deus dat: ita [unknown character] cessat in diuitiis delectari. Isti igi
tu in flumine scripturæ vel religionis aliquotiens abluũtur &
ibi amore auri perditi exuuntur. Et ex tunc iam pauperes ch
i effecti in mundo sine diuitiis cõuersanť dicentes illud Mat.

sicut patuit de illo philosopho qui cũcta [unknown character] habuit auro vendi
dit q[unknown character] tandẽin massa positũ ne sibi ad philosophãdũ noceret
in mare [unknown character]iecit. [unknown character] Midas rex iã factus ruricola ĩter pana satyrũ
deũ[unknown character] pecudũ et phœbũ qui de musica disputabãt:& phœbus
cũ cithara pan vero cũ pastorali instrumẽto.i. calamis agresti
bus canebat: fit iudex. Sed cum oẽs audiẽtes: melodiã magnã
c[unknown character]mẽdassent phœbi cytharœ di dicẽtes: submittendas cytha
rę cãnas: iste solus pana meli9 cecinisse iudicauit. Propter q[unknown character] i
dignatus phœbus aures asiniipsi dedit quas cũ sub crinibus
diu celasset: tand[unknown character] seruus eius qui ipsi crines resecare solebat:
hoc vidit. Qui cũ n[unknown character] prodere visũ dedecus auderet: & t[unknown character] illud
dicere sũme appeteret foueã [unknown character]fundã fecit: ĩ cui9 fũdo illud [unknown character]si
murmurãdo dixit:& tãdẽ terra eã o[unknown character]uit:& sic se celare secretũ
existimauit. Oui. Pana iubet tmol9 cytharę submittere cãnas
Midas. Induiť [unknown character] aures lẽte gradiẽtis aselli. Sed de prĩa fouea
harundo nasciť: ex qua cũ quidã pastor a casu fistulam fecisset
nihil aliud canere poterat: nisi [unknown character] midas aures hẽret asininas:
& sic v bi celandũ putabať fuit publicatũ. Oui. Obruta verba
refert dñi[unknown character] coarguit aures. [unknown character] Applica hęc contra rudes & be
stiales [unknown character] ap [unknown character]bãt plus cãticũ panos ruricolę [unknown character] apollinis cęlico
lę:& plus approbãt terreno[unknown character] aduocato[unknown character] dicta [unknown character] cœlestiũ do
ctorũ: magis eis placẽt illa [unknown character] dicunt & faciunt hoĩes bestiales
[unknown character] quę agũt sancti & spũales hoĩes: sicut patet de mis rusticis
qui plus de suis similibus applaudũt [unknown character] de sapiẽtibus. Et [unknown character]pter
hoc istis aures asininę dari dñr: in [unknown character] tũ iudicare dereb9 asinine
& bestialiõ cõprobanť.i.co[unknown character].i. Aialis h[unknown character] n[unknown character] [unknown character]cepit ea [unknown character] spũs
dei sunt. I[unknown character] d[unknown character] [unknown character]uer.xxiii. In auribus insipientiũ ne loquaris
quia despici[unknown character]t doctrinã elo quii tui. Et sicut d[unknown character] Ecc[unknown character]i.viii. Cũ
fatuis cõsiliũ n[unknown character] h[unknown character]as. Nõe[unknown character] poterũt diligere nisi quę eis pla-
c[unknown character]t. [unknown character] Residuũ allega & dic [unknown character] nihil occultũ q[unknown character] n[unknown character] reueletur [unknown character]a
.s.dato [unknown character] aliquis aliq[unknown character] secretũ sub terra o[unknown character]uerit: & sic [unknown character]petuo
celandũ crediderit: cotinget tñ [unknown character] aliqua fistula.i.aliqua garru
la persona illud canet & dicet: ĩmo multę fistulę: aut multi gar
ruli sunt qui non possunt dicere nisi illud q[unknown character] ad c[unknown character]fusfionẽ alio
rum contingit eos scire. [unknown character] Vel dic de proditione si quis domi
num suum prodiderit: vnde non sperat veniet qui hoc aliis
uelabit. Fatuum est igitur aliquod secretum alicui dicere:
dato enim [unknown character] quis ipsum terræ: id est alicui simplici personæ

& debeat fistulare. Vñ illud Hiero.ad pauã dicere põt. Si secre
tũ esse volueras: mihi narrare nõ debueras. Et iõ puer.xxv.di
ciť. Secretum alieno ne reueles: ne forte insultet cũ audierit et
exprobrare nõ cesset. [unknown character] Cum laomedon rex frigię vellet troiã
ędificare phœbus & neptunus humanã induẽtes imagin[unknown character] pacto
sibi auro a laomedonte muros eius ędificauerũt: sed facto
opere rex pactũ negauit & aurũ q[unknown character] dare iurauerat soluere recu
sauit. Propter quod neptunus aquas maris vs[unknown character] admuros vrbis
adducens: terram adiacentẽ operuit & agricolas frugibus
priuauit & fluctibus obruit arua. Ad quod piãdũ oportuit: [unknown character]
Hesione filia laomedõtis: mõstris marinis deuorãda tradereť:
et [unknown character] su[unknown character] ripã maris ad dura saxa ligareť. Cum igitur laomedõ
herculi [unknown character]misisset equos vẽto velociores & niue cãdidiores: si
a mõstro filiam liberaret cum hercules hoc fecisset laomedon
i [unknown character]missum negauit. Quare hercules troiãingrediens i[unknown character]am de
struxitlaomedontẽ bis [unknown character]iurũ occidit & Hesionẽ telamoni so-
cio suo [unknown character] pręmio in vxor[unknown character] dedit. [unknown character] Hęcallega cõtra igratos [unknown character]
dum indigent auxilio hoim multa [unknown character]mittere solent sed qñ negocia
eor facta sunt nihil volunt soluere. Quapropteri[unknown character]os
deus & mũdus solẽt tã[unknown character]igratos affligere. Ecc[unknown character].xxix. Donec
accipiant osculãť manus dãtis & in [unknown character]missionibus hũiliãt vo-
cẽsuã:& in t[unknown character]e redditionis postulabit tempus:& loqueť verba
tedii. [unknown character]Vel dic allegorice [unknown character] ista numia deũ & ãgelos signãt [unknown character]
a [unknown character]rincipio troiã.i.mũdi ciuitatẽ ędificauerunt & [unknown character]salario au-ru.i.fidem
& caritatẽ a rege huius ciuitatis.i. ab hoie petue
Sed quia iste rex.i.adã fidẽ fregit dũ in pomo peccauit:& sic
aurũ [unknown character]missũ nõ restituit: sed negauit: iõ fluctibus maris.i. ama
ris tribulationibus fatigatus extitit & filia ei9.i.humana natura
mõstris maris.i.dęmonibus data fuit. Sed [unknown character] certo hercule
.i.x[unknown character]s per incarnationẽ veniens ipsam liberauit & equosvelo
ces & cãdidos.i.viros fideles & innocẽtes [unknown character] salario inde spera
nit. Sed [unknown character]a troia.i.mũdus ipsos reddere renuit: ideo finaliter
ipsamiiudicio destruet & totaliter dissipabit:& hesion[unknown character] libera
tam.i.humanã naturam redemptã telamoni.i.deo patri [unknown character]pe-
tuo cõmendabit. [unknown character] Cum peleus frater telamonis amaret thetid[unknown character]:&
eidem vim inferre pararet: sed non posset pro eo [unknown character] in
formas variasse mutaret: edoctus a proteo qualeiter hãcos
set tenere ipsam laqueis iplicuit:& sic eam tenuit:& cumea cõ-

prędicator vel [unknown character]latus quãdo aliquã [unknown character]sonã cautã variã: & cõdi
tion[unknown character] suã sub tot vitiis & dissimulatioib9 occultãtẽ ĩuenit [unknown character] eã
nõ põt cõ[unknown character]hẽdere vel corri[unknown character]e nec achillẽ.i. x[unknown character]m i ea [unknown character] gratiã
g[unknown character]are: circa hãc talẽ [unknown character]sonã dũ dormit.i. dum nõ aduertit la[unknown character]os
regularis disciplinẽ debet ponere:& sic ipsam impręgnare
[unknown character] Vel dic de diabolo qui aĩam cautam:& se ab ipso diuersimo
de occultantẽ dum a casu dormit.i. dum in mũdo delectať: laqueis
diuersarũ malarum cõcupiscẽtiarum ipsam alligat & sic
fœtu pctĩ ipsã im[unknown character]gnat. Iãc.i. Concupiscẽtia cũ cõceperit, pa
rit pct[unknown character]. [unknown character] Mercuri9 genuit antilochũ: quẽ docuit de nigris al
ba:& de albis nigra facere. Vñ vers9. Versuta [unknown character]pago Nascitur
antiloch9: furtũ ingeniosus ad oẽ. Q ui facere assueuit patriæ
non degener artis. Candida de nigris & de candentibus atra
I ste igitur erat latro: qui si aliquã rem furabatur: statim in albã
cõuertebat & ita dñs eius nõ cognoscebat ipsam. [unknown character] Talis est
diabolus quia post[unknown character] aliquã aĩam furatus fuerit per peccatum
solet colorem eius.i. cõuersationẽ eius mutare & de alba nigrã
facere.i. de sancta turpẽ & peccãtẽ: vt possit ei9 memoriã & no
ticiã a dño suo x[unknown character]o penitus amouere. [unknown character] Vel dic [unknown character] talis est adu
lator vel hęreticus qui ita faciũt se:& facta sua palliare [unknown character] vnũ
faciunt aliud ap[unknown character]ere. Esaię.v. Ve qui dicitis malũ bonũ & bo.
nũ malũ ponẽtes tenebras lucẽ:& lucẽ tenebras: ponẽtes ama
rũ in dulce:& dulce in amarũ. Hic ponit Ouid. mutationẽ dedalionis
in accipitrem: lupi in marmor: esaci in mergum: de
quibus ad pręsens non videtur aliquid esse dicendũ. [unknown character] Cum
cęyx rex thracię fratrem suũ dędalionem mutatum in accipitrẽ
vidẽs [unknown character] plurimũ terreretur volẽs placare numina cõtra vo
lũtatẽ vxoris suę alchiones mare nauigaturus intrauit: [unknown character] vna
cum nauibus et comitiua interiit ita [unknown character] nullus ex eis remansit
Cum igitur alchione vxore eius pro eo sacrificaret diis oĩbus
et pręcipue iunoni: iuno mandauit per iridem nunciam suam
sõno deo dormiẽtium: cuius domus erat in quodam antro secreto
ab omni tumultu tecto: [unknown character] ipse vnũ de sõniis suis ad alchionẽ
mitteret: & [unknown character] se in speciem cęy cis periclitãtis transfor
maret: & sic vxorem de viri obitu & naufragio informaret:
Quod et factũ est. Propter q[unknown character] alchione mane ad littus veniẽs
corpus viri submersi ad littus fluctuando propinquare vidit.
quæ dolore tacta su[unknown character] ipsum in mare se [unknown character]iecit. Dii autẽ vtrius[unknown character]

adhuc mare frequentant:& in mari su[unknown character] harenã nidum faciunt
et ibidem pullificant. V [unknown character] Ouid. Superis miserantibus ambo
Alite mutantur: fatis [unknown character] obnoxius iisdem Tunc quo[unknown character] mansit
amor: nec cõiugiale solutum Fœdus: in alitibus coeunt fiũt[unknown character]
parentes. Per [unknown character] dies placidos hibrno tempore septem Incu
bat halcyone pendẽtib9 ęquore nidis. Tunc via tuta maris v[unknown character]
os custodit & arcet Aeolus egressu [unknown character] stat[unknown character] nepotibus ęquor
Alcy one e[unknown character] fuit flia ęoli. [unknown character] Sic aia x[unknown character]i vxor qñ videt [unknown character] vir
suus dei filius nau[unknown character] crucis ascendit vbi periclitatus et mortu9
fuit: cum videt & cõsideratipsum mortuum: debet se su[unknown character] eum
in mari.i.in amaritudine pœnitẽtię & cõfessionis per deuotio
nẽ ponere:& cum eo facto aue in resurrectione: & ascensione
simul renouari:& sic auis similitudin[unknown character] induere: & [unknown character] cõt[unknown character]platio
n[unknown character] asc[unknown character]dere & volare: vt sic sibi dicať illud [unknown character]s. In mari via tua
et semitæ tuę in aquis multis. [unknown character] Somnus habet tres filios spe
ciales inter alios quos nun[unknown character] nisi ad reges et nobiles duces
mittit. Primus vocať morpheus: secũdus Icelus: tertius phã
tasos. Morpheus habet suũ officiũ [unknown character] non effigiat in capite
dormi[unknown character]tis: nisi effigiem humanã cũ gestu & loquela & cæteris
[unknown character]tinẽtibus ad naturã hũanam. Icelus vero effigiatiões creat
brutorũ volucrũ & scrp[unknown character]tũ: cũ oibus gestibus ad bstias [unknown character]tin[unknown character]
tibus: sed de hũanis simulachris: vel de in aiatis se nullatenus
intromittit. Phãtasos creat pręcipue figuras inaiato[unknown character]: Vt lapidũ
mõtiũ vl domo[unknown character]. Vñ Oui. Excitat artificẽ simulatorẽ
[unknown character] figuræ Morphea non illo quis[unknown character] sollertius alter Exprimitĩ
cess9 vultũ[unknown character] sonũ[unknown character] loqu[unknown character]di. Adcit & vestes & cõsuetissima
[unknown character][unknown character] Verba: sed hic solos hoĩes imitať:& alter: Fit fera fit volu
cris: fit longo corpore serpens. Hunc icelon superi dicunt:
diuersę tertius artis. Phantasos ille in humũ saxũ[unknown character]: vndã[unknown character]:
trabẽ[unknown character]. Quæ[unknown character] vacant aĩa fallaciter oĩa transit. Regibus hi
ducibus[unknown character] suos ostendere vultus Nocte solent: populos alii
plebem[unknown character] pererrant. [unknown character] Vult Ouid. [unknown character] hos tres filios sni intelli
gere triplex genus sollicitudinis quã ĩmittit diabolus ĩ corda
dormientium mũdanorũ per negligentiã vitę suę. Prima sollicitudo
est circa honores & dignitates: scda circa voluptates
tertia circa cupiditates. Primus igiť filius mittiť ad superbos
[unknown character] eis effigiat de nobilitate humana: de dignitatib9 & honoribus:
de põpa sęculari: in vestitu: gestu: famulatu: et equitatu.

Secũdus fili9 mittiť ad libidinosos & nõ repñtat nisi ea quę ad
bruta pertinent. Dicit erñ Aristo.iii.ethico[unknown character] [unknown character] illa delectatio
maxime vocať exprobabilis qua delectamur nõ secũdum [unknown character]
sumus hoĩes: sed sc[unknown character]m [unknown character] sumus aĩalia. Talibus e[unknown character] gaudere
& maxĩe ea diligere bestiale est. I ste filius creat in homine soli
citudinẽ & curam carnis in desideriis & cibis & potibus vene
eis & [unknown character]ete. Et isti nõ prĩcipiar hñt cordihonores v[unknown character] diuitias
nisi ratio: sed tantũmõ voluptatẽ. Tertius filius somni mitti
tur ad cupidos. Iste facit hoĩem cogitatiuum circa inaĩata/ma
xime circa aurũ: argentũ:& terrę mineras: quia si circa oues &
boues sollicitať hoẽ, secũdario: in[unknown character]tũ.s.[unknown character] talia ẽ pecunia ac[unknown character]
renda. Et hi oẽs per reg[unknown character]somnũ.i.peccatũ regũtur & mittunť.
Ro.v.Regnauit mors ab adam v[unknown character] ad moysen. Et iste sõnus
diuitiarũ voluptatũ & honorũ verteť finaliter in paupertatem
vilitatẽ & miseriã. V ñ [unknown character]s. Dormierunt sõnũ suũ & nihil inuenerũt
oẽs vri diuitiau in manibus suis. Et [unknown character]uer.ii. Noli diligere
sõnũ ne te egestas opprimat. Hãc aũt somniorũ exposi-
onẽ ponit magister robertus holcous super librum sapiẽtię.
lectione.cxcii.circa finem.
Explicit liber.xi.metamorphoseos.Incipit.xii.
![]() | Metamorphosis Ovidiana moraliter a magistro Thoma Walleys anglico de professione ṕdicatorū subsanctissimo patre Dominico explanata. | ![]() |