University of Virginia Library

Search this document 
A Stanzaic Life of Christ

Compiled from Higden's Polychronicon and the Legenda Aurea

collapse section
[section]
collapse section
STANZAIC LIFE OF CHRIST
 
[Prologue.]
 
Petrus in Historiis Scolasticis de incarnacione Christi.
collapse section
[Nativity.]
 
Matheus in euangelio: Cum esset desponsata mater Ihesu.
 
Lucas: Exiit edictu.
 
Lucas: Vnde ascendit Ioseph a Nazareth in Bethleem.
 
De mirabilibus contingentibus in die natali domini & circa illud tempus in diuersis mundi partibus. ffrater Bartholomeus in sua compilacione de infancia Christi.
 
Aliud mirabile. Martinus in cronicis suis de mirabilibus Rome.
 
Aliud mirabile. Orosius & Innocencius papa iijus
 
Aliud mirabile. Innocencius papa iijus. de gestis Romanorum.
 
Aliud mirabile. Martinus in cronicis suis.
 
Notandum quod natiuitas Christi fuit mirabiliter facta, multipliciter ostensa, & vtiliter exhibita, sicut inferius declarabitur.
 
Secundo natiuitas Christi fuit mirabiliter facta ex parte geniti.
 
Tercio natiuitas Christi fuit mirabiliter facta ex modo generandi.
 
Secundo ostensa est natiuitas Christi per creaturam que habet esse & viuere, sicut plante & arbores.
 
Quarto per creaturam que habet esse, viuere, sentire & discernere, vt homo.
 
Quinto per creaturam, que habet esse, viuere, sentire, discernere & intelligere, vt Angeli.
 
Tractatus Bernardi de natiuitate domini.
collapse section
De circumcisione domini nostri Ihesu Christi.
 
[subsection]
 
[subsection]
 
Hodie impositum est ei nomen, quod os domini nominauit.
 
Distinctio nominum, Et primo quare dicitur filius dei.
 
De secundo nomine, quare dicitur Christus.
 
Non relinquetur in te lapis super lapidem.
 
Quod dicitur pugil.
 
Quod dicitur sacerdos.
 
Quod dicitur rex.
 
Quare dicitur Ihesus.
 
Hoc nomen impositum est ei ab eterno.
 
In principio erat verbum &c.
 
De imposicione nominis per angelum.
 
De imposicione nominis per Mariam & Ioseph.
 
Quod dicitur saluator in actu.
 
Tercio de sanguinis effusione.
 
Quod quinque vicibus sanguinem suum pro nobis fudit.
 
Lucas in euangelio: Et factus est sudor eius, velut gutte sanguinis decurrentis in terram.
 
Quare circumcisio data fuerat.
 
Quod sex sunt etates seculi, septima morientium, octaua resurgentium.
 
Alia causa quare circumcisio fiebat octaua die. Raby Moyses.
collapse section
De epiphania. Epiphania dicitur ab epi, quod est supra, & phanos, apparicio, quia tunc desursum stella apparuit siue ipse Christus per stellam.
 
[subsection]
collapse section
Nota tempus in quo facta sunt
 
Erat enim incipiens quasi annorum triginta, vt dicit Lucas.
 
[subsection]
 
Tercium miraculum, de Aqua in vinum conuersa.
 
Quartum miraculum, de quinque milibus hominum satisfactis in deserto.
 
Quare magi Ierusalem venerunt ad honorandum Christum. Iohannes Crisostomus.
 
Prima causa quare Herodes fuit iratus in adwentu magorum Ierusalem.
 
Secunda causa quare Herodes timuit & iratus fuit de aduentu Christi.
 
Tercia causa quare Herodes fuit iratus.
 
Quare magi ducatum stelle ammiserunt ingredientes Ierusalem.
 
Secunda causa quare stellam amiserunt.
 
Tercia causa quare ducatum stelle ammiserunt.
 
Qualis fuit stella que apparuit. Remigius.
 
De situ, fulgore & motu dicte stelle.
 
De misterio trium munerum, Primo de Auro.
collapse section
De purificacione beate Ma{ri}e
 
Hoc festum tribus nominibus solet appellari, videlicet Purificacio, ypopanti & candelaria, sicut inferius declarabitur in lingua materna.
 
Notantur tres cause quare dominus precepit vt quadragessimo die dei filius in materiale templum offertur, Et prima hec est.
 
Causa quare femina tardius formatur siue organiȝatur in vtero matris quam masculus.
 
Nota quod Christus se voluit subdere legi propter tres raciones, & prima est hec.
 
Nota quod quinque remedia contra originale peccatum ordinata sunt per processum temporis.
 
Primum remedium. Hugo de Sancto Victore.
 
Secundum remedium contra originale peccatum.
 
De origine Melchisedech regis Salem.
 
De prerogatiua primogeniture quam Melchisedech habuit ex consuetudine & Iacob ex supplantatione. Isidorus.
 
Tercium remedium contra originale peccatum fuit sacrificii immolacio.
 
Genesis: Ex te namque egredietur in quo omnes gentes benedicentur. Quartum remedium contra originale peccatum fuit circumcisio.
 
Quintum remedium fuit baptismus.
 
Nota quod primum remedium Christus assumpsisse videtur, quando in templo est presentatus.
 
Secundum quum xl diebus ieiunauit; soluit decimas dierum, quia non habebat, vnde solueret decimas rerum.
 
Tercium remedium in se assumpsit. scilicet sacrificorum immolaciones quando par turturum aut duos pullos columbarum optulit.
 
Quintum remedium quando a Iohanne baptisma suscepit.
 
Secundo Christus voluit se subdere legi vt legem adimpleret secundum quod dicit: Non veni legem soluere, set adimplere.
 
Tercio Christus voluit se subdere legi vt purificacionis tipice terminaret.
 
Bene dicitur in Actibus Apostolorum: Fide purificans co[r]da eorum.
 
Dicitur secundo hoc festum ypopanty, quod idem est, quam presentacio vel obuiacio, ab ypon, quod est ire, & panty, quod est contra, quia Symeon & Anna obuiauerunt domino.
 
Notandum quod triplex obumbracio siue exinanicio de saluatore nostro facta est.
 
Narracio bona sicut in quadam epistolam inueni.
 
Dicitur in tercio hoc festum Candelaria eo quod Candele in manibus portantur accense.
 
Secundo propter ostendendam virginis puritatem.
 
Tercio propter representandam hodiernam processionem.
 
Quarto propter nostram instruccionem candele accense in manibus isto die portantur.
 
Miraculum beate Marie.
collapse section
De occisione Innocencium & de Herode Ascalonica & eius vxore.
 
[subsection]
 
Petrus in Historiis Scolasticis.
 
Ecce dominus ascendit super nubem leuem, & ingredietur Egiptum, & mouebuntur simulacra Egipti a facie domini exercituum.
collapse section
Petrus in Histore capitulo xlvo.
 
[subsection]
 
Eusebius libro primo capitulo vijo.
 
Anno Augusti xlviio & gracie vijo. Item Petrus in Histore capitulo lio.
 
Anno Augusti lvijo & gracie xvo.
 
Ysidorus libro primo: de x. litera.
collapse section
De septuagesima & eius institucione.
 
[subsection]
 
Secunda causa quare septuagesima fuerat instituta.
 
[T]e[rti]a causa quare septuagesima est instituta.
collapse section
De sexagesima & eius institucione.
 
[subsection]
 
Quod instituta est propter recompensacionem.
 
ijo propter [signific]acionem.
 
iija ratio propter representacionem.
collapse section
De quinquagesima & eius institucione.
 
[subsection]
 
Instituta est quinquagesima propter supplecionem, significacionem & representacionem.
 
Secundo institucia est quinquagesna propter significacionem.
 
Qualiter annus iubeleus primo fuerat introductus. Petrus in Historiis Scolasticis.
 
Tercia racio est quare quinquagesima est instituta propter representacionem.
 
Nota quod tria sunt necessaria que proponuntur in epistola & in euangilio huius diei.
 
Secundum est memoria passionis, ut in principio euangelii huius diei.
collapse section
Tercium est fydes que intelligitur per illuminacionem ceci, vt in euangelio huius diei.
 
[subsection]
 
Sine fide impossibile est placere deo.
 
Gregorius: Amor dei non potest esse ociosus, operatur enim magna, si est, si autem operari necgligitur, amor non est.
collapse section
De quadragesima & eius institucione.
 
[subsection]
 
Quare in hoc numero quadragenario ieiunium obseruamus, triplex racio assignatur.
 
Secunda causa quare in hoc quadragenario ieiunium obseruamus.
 
Terciam causam assignat magister Prepositiuus in Summa.
 
Gregorius in omelia ponit alias tres rationes.
 
Quare non obseruamus ieiunium eo tempore quo Christus ieiunauit. Magister Iohannes Beleth.
 
Prima causa. Magister Iohannes Beleth.
 
Quarta causa, statym post ieiunium debemus corpus domini accipere.
collapse section
De ieiunio quatuor temporum.
 
[subsection]
 
De ingressu Israel in Egiptum & exitu de Egipto.
 
De festo pentecostes & quare fuit sic vocatum a Iudeis & primo celebratum. Pentecostes dicitur a penta, quod est quinque, & coste, quod est decem, quia quinquies decem dies erant a die agni immolati vsque ad legem datam, & a resurreccione Christi vsque ad missionem spiritus sancti.
collapse section
De festo Scenofegie & qualiter fuerat introductum. Quare apparet Senophegia festum tabernaculorum in memoriam quadraginta Annorum quibus fuerant in deserto.
 
De quarto festo vocato encennia niorum.
 
Quinta ratio quare quatuor in anno ieiunamus. Ieronimus & Iohannes Damascenus.
 
Octaua racio. Magister Willelmus Altissiodorensis & Ieronimus.
collapse section
De imperatoribus. Martinus. Anno gracie xvjo, Tiberius erectus est in imperatorem post mortem Octouiani.
 
[subsection]
 
De nouo vitri temperamento. Ysidorus libro xvjo capitulo.
 
Anno gracie xixo, Tiberii iiijo.
 
Anno gracie xxvijo, Tiberii xijo.
collapse section
Anno gracie xxxo & Tiberii xvijo.
 
[subsection]
 
Non in solo pane viuit homo set in omni verbo quod procedit de ore dei.
 
[subsection]
 
De miraculo Christi & apostolorum vocacione.
collapse section
De passione Christi. Anno gracie xxxo, Tiberii xviijo.
 
[subsection]
collapse section
Petre scisse sunt &c. Ex quinque vt patet passio Christi fuit ex dolore amar[a], ex illusione despecta, & vtilitate multiplici fructuosa, et dolor causabatur.
 
Et cum iniquis deputatus est.
collapse section
Secundo in eo, quod passio eius fuit iniusta.
 
Iohannes viijo: Multa bona opera operatus sum vobis, propter quod opus vultis me occidere.
collapse section
Quarto ratione teneritudinis corporis.
 
[subsection]
 
Beda: Ascendit in altum, vt longius audiretur, fortiter clamauit, vt nullus excuseretur, clamor lacrimas addidit, vt homo compateretur.
collapse section
ijo in auditu, cum ei obprobria & blasfemie irrogate sunt.
 
Item Mattheus xxviio: Alios saluos fecit, seipsum non potest &c.
 
Quinto in tactu.
collapse section
Secundo fuit eius passio illusione despecta, vt patet infra.
 
Prima illusio in domo Anne.
 
Secundo fuit illusus in domo Herodis.
 
Aue rex Iudiorum. Nota de corona.
 
De anima tres sunt opiniones, vt infra.
collapse section
Tercio fuit eius passio multiplici vtilitate fructuosa.
 
Triplex vtilitas, id est peccatorum remissio, gracie collacio & glorie exhibicio.
 
Ad. Ephesios iiijo: Tradidit semet ipsum oblacionem & hostiam Deo in odorem suauitatis.
 
Secundo passio Christi fuit congruentissima ad curandum morbum.
 
Tertius modus nostre redempcionis fuit efficacissimus ad attrahendum genus humanum.
 
Quarto fuit prudentissimus ad expugnandum generis humani inimicum.
 
[subsection]
 
De natiuetate Pilati.
 
De origine Iude traditoris Dei.
collapse section
De resurrectione Christi.
 
[subsection]
 
Primo quomodo tribus diebus & tribus noctibus iacuit in sepulcro.
 
Circa secundum sciendum, est quod conueniens fuit, vt non statim, quando mortuus fuit, Christus resurgeret set vsque in diem tercium expectaret, propter quinque raciones & prima hec est.
 
Secundo propter probacionem.
 
Tercio propter sue potestatis ostensionem.
 
Quarta propter restaurandorum purificacionem.
 
Quinto propter triplicis status iustorum representacionem.
 
Circa tercium qualiter resurexit. Nota quod resurexit potenter, feliciter, vtiliter, mirabiliter & veraciter.
 
Secundo surrexit f[elic]iter, quia de-posita omni miseria.
 
Tertio resurexit vtiliter, quia capta preda.
 
Quarto resurexit mirabiliter, quia remanente clauso sepulcro.
 
Quinto resurexit veraciter, quia in corpore vero et proprio.
 
De sancto Dionisii.
 
Circa quartum, quare non expectauit cum aliis resurgere, quando fiet generalis resurrectio.
 
Primo propter corporis dignitatem.
 
Secundo fidei firmitatem.
 
Tercio propter nostre resurrectionis exemplari[ta]tem.
 
Circa quintum propter quid resurexit. nota.
 
[subsection]
collapse section
Circa sextum quociens apparuit.
 
[subsection]
 
Tipum gerit penitencium.
 
Septimo & vltimo qualiter Christus sanctos patres, qui erant in limbo, adduxit & quid ibi egerit.
collapse section
De letania Maiori & Minori.
 
Causa pestilencie inseritur.
 
Causa huius institucionis.
collapse section
De ascensione domini.
 
[subsection]
 
Primo vnde ascendit.
collapse section
Circa secundum, quare scilicet statim, vt resurrexit, non ascendit, sed per quadraginta dies expectare voluit.
 
Primo propter resurrectionis certificacionem.
collapse section
Circa tercium qualiter Ascendit.
 
[subsection]
 
Secundo Ascendit patenter.
 
Tercio ascendit letantur quia iubilantibus Angelis.
 
Quarto velociter, quoniam tantum spacium in momento percurrit.
 
Circa quartum cum quibus ascendit.
 
Circa quintum, quo scilicet Ascendit.
 
Est enim celum materiale, rationale, intellectuale & [super] substantiale.
 
Nota quod vii sunt celi, scilicet celum aereum, ethereum, Olimpium, igneum, siderium, cristalinum & empirium & celum sancte trinitatis supra omnes.
 
Item celum intellectuale est Angelus. Angeli enim dicuntur celum, quia ad instar celi sunt sanctissimi, vt patet inferius.
 
Quarto celum sup[er]substanciale est equalitas diuine excellentie.
 
Quod ascendit super celos rationales.
collapse section
Circa sextum quare ascendit notandum.
 
Nota quod ascensionis domini ix sunt fructus siue vtilitates.
 
Hec Augustinus vbi prius. Tercia vtilitas sue ascensionis est meritum fidei.
 
Hec Augustinus. Quarta est nostra securitas.
 
Quinta vtilitas est nostra dignitas
 
Sexta est spei nostre soliditas.
 
Septima est vie ostensio.
 
Octaua vtilitas est ianue celestis [a]per[i]cio.
 
Nona vtilitas est preparacio gaudiorum loci.
 
In die pentecostes.

collapse section Collapse All | Expand All expand section
previous section A Stanzaic Life of Christ
next section

Octaua vtilitas est ianue celestis [a]per[i]cio.

the Aghtet profit is opunnyng
of heuen ȝates to vs alle
that to gode lif hauen liking
and comfort ay to Crist to [calle].
for right as Adam furst befor
opunnet helle-ȝates has
to his ofspringe that greuet sor,
so Crist the seconde tyme [h]as
opunnet vp for euermor
heuen-ȝates thurgh his grace,
whenne he stegh vp heuen thore
whit monnes kinde into þat place.

Vnde cantat ecclesia: Tu deuicto mortis, &c.

previous section A Stanzaic Life of Christ
next section